Nedir

Diş kronu, dişin şeklini ve büyüklüğünü, gücünü ve/veya görünümünü geliştirmek için dişin üzerine yerleştirilen diş şeklinde bir “kap”tır.

 

 

Kron, yerine yapıştırıldığında, tam olarak diş eti çizgisinde durur ve üstündeki dişin tüm görünür kısmını örter.

 

Neden Gereklidir

Diş kronu aşağıdaki durumlarda gerekli olabilir:

1. Zayıf bir dişi (örneğin, çürüme) kırılmadan korumak ya da kırık diş parçalarını bir arada tutmak için
2. Kırılmış ya da fazlasıyla aşınmış olan bir dişi iyileştirmek için
3. Ağızda fazla dişin olmadığı durumlarda, büyük bir dolgular yaparak dişi kaplamak ve desteklemek için
4. Diş köprüsü yapmak için
5. Yanlış şekil verilmiş ya da rengi deforme olmuş dişi kaplamak için
6. Diş implantasyonunu kaplamak için

 

Türler

Kalıcı kuronlar tüm metaller, porselen karışımlı metaller, tüm reçine veya seramiklerden yapılabilir.

• Kronlarda kullanılan metaller altın alaşımı, diğer karışımlar (örneğin; paladyum) ya da metal bazlı alaşımlar (örneğin; nikel veya krom) içerir. Diğer kron türleriyle karşılaştırıldığında metal kronlarda daha az bir diş yapısı kaldırılır ve dişin karşıt dişi için aşınımı minimumda düzeyde tutulur. Metal kronlar ısırma ve çiğneme oldukça dayanıklıdır ve yıpranma süresi de uzundur. Ayrıca, metal kronlar nadiren kopar veya kırılır. Metalik renkte oluşları dezavantajıdır. Metal kron, görünme riski daha az olan azı dişleri için iyi bir seçimdir.
• Porselen karışımlı metal diş kronları dişleriniz (metalik kronun aksine) ile aynı renkte yapılır. Ama daha karşısındaki dişi metal veya reçine kronlarla karşılaştırıldığında daha fazla aşındırır. Porselen kron bölümleri kopabilir veya kırılabilir. Seramik kronların yanında, porselen karışımlı metal kronlar, normal dişle aynı görünmelidir. Ancak, bazen porselen kronun altındaki metaller, özellikle diş eti çizgisinde koyu renkli bir çizgi olarak ve dişeti çekilmesine daha da fazla olarak görünebilirler. Bu kronlar ön veya arka dişler için iyi bir seçim olabilir.
• Reçine diş kronu, diğer kron türlerinden daha ucuzdur. Ama zamanla aşınırlar ve porselen karışımlı metal kronlardan daha fazla kırılgan olabilirler.
• Seramik veya porselen diş kronları,  diğer diş kron türlerine göre dişinizle daha doğal bir renk uyumu yakalayabilir ve metale alerjisi olan kişiler için daha uygun olabilir. Ama porselen karışımlı metal kronlar kadar güçlü değildirler ve karşı dişi metal ya da reçine kronlara göre biraz daha fazla aşındırabilirler. Seramik kron ön dişler için iyi bir seçimdir.
• Geçici ve kalıcı arasındaki farklar. Kalıcı kronlar bir diş laboratuarında yapılırken, geçici kronlar bir diş hekimi muayenehanesinde yapılır. Geçici kron akrilik veya paslanmaz çelikten imal edilmiştir ve kalıcı kron laboratuarda yapılana kadar geçici bir restorasyon olarak kullanılabilir.

 

Hazırlık Aşamaları

Bir dişin kron için hazırlanması genellikle diş hekimine iki ziyaret gerektirir; ilk adım dişin incelenmesi ve hazırlanmasını kapsarken, ikinci ziyaret kalıcı kronun yerleştirilmesini kapsar.

 

 

İlk Ziyaret: Dişin incelenmesi ve hazırlanması

 

 

Kron hazırlığı için yaptığınız ilk ziyaretinizde, diş hekiminiz kron ve çevresindeki kemik alanında bulunan diş köklerini kontrol etmek için birkaç röntgen çekebilir. Eğer diş aşırı çürümüşse veya dişin pulpasında meydana gelebilecek bir enfeksiyon veya yaralanma riski varsa, ilk olarak kanal tedavisi yapılabilir.

 

 

Kron yapma süreci başlamadan önce, diş hekiminiz diş çevresi ve dişeti dokusuna anestezi uygulayacaktır (uyuşturmak). Sonra, kron yapılacak olan diş krona yer açmak için çiğneme yüzeyi ve kenarlarından doldurulacaktır. Dişten alınacak olan miktar yapılacak kron türüne bağlıdır (örneğin, tüm metal kronlar porselen veya porselen karışımlı metal kronlardan daha incedir, bu da diş yapısında daha az bir kaldırma işlemi gerektirir). Eğer dişin büyük bir alanı (çürük veya hasar nedeniyle) yoksa diş hekiminiz, kronu destekleyecek dişi "oluşturmak" için dolgu malzemesi kullanılacaktır.

 

Diş şekillendirme işleminden sonra, diş hekiminiz dişinizi kaplayan kronun durumuyla ilgili bir izlenim testi yapmak için bir macun kullanacaktır. Bu test kronunun üst ve alt dişi ısırma esnasındaki etkiyi olumsuz etkilemediğinden emin olmak adına da uygulanır.

 

 

Bu testten elde edilen veriler kronun yapılacağı diş laboratuarına gönderilir. Kron genellikle iki hafta içinde diş ofisine tekrar gönderilir. Eğer kron porselenden yapılırsa, diş hekiminiz komşu dişlerin rengine en yakın olan gölgeyi seçecektir. Bu ilk ziyaretinizde, diş hekiminiz hazırlanan dişi kaplayacak ve koruyacak geçici bir kron yapacaktır, bu esnada sizin kalıcı kronunuz yapılıyor olacaktır. Geçici kronlar genellikle akrilikten ve geçici çimento kullanılarak yapılır.

 

 

İkinci Ziyaret: Kalıcı diş kronunu taktırma

 

 

İkinci ziyarette, diş hekiminiz geçici kronu kaldırıp kalıcı kronunun uyum ve renk kontrolünü yapacaktır. Eğer her şey kabul edilebilirse lokal anesteziyle diş uyuşturulacak ve yeni kron kalıcı olarak yerine takılacaktır.

 

Bakım

Geçici diş kronları, kalıcı diş kronları takılana dek bir süreç ürünü olduklarından, diş hekimleri bu konuda birkaç önlem sunar. Bunlar, aşağıdakileri içerir:

• Kronu kapma ve çekme potansiyeline sahip yapışkan ve çiğneme gerektiren gıdalardan kaçının (örneğin sakız, karamel).
• Geçici kronun bulunduğu taraftaki kullanımı en aza indirin. Çiğnenecek gıdaları ağzın diğer tarafına geçirin.
• Kronu yerinden çıkaracak veya kıracak sert gıdaları çiğnemekten kaçının (örneğin; çiğ sebze).
• Dişlerinizi temizlerken diş ipi gibi materyallerden kaçının. Diş ipiyle temizlerken geçici kronu yerinden koparabilirsiniz.

 

Sorunlar

 

• Rahatsızlık veya hassasiyet. Anestezinin etkisinin azalmasıyla birlikte, yeni yapılmış olan diş kronunuz bazı hassasiyetler geliştirebilir. Eğer kron takılmış olan dişinizde hala bir sinir varsa, sıcak ve soğuğa karşı hassasiyet gösterebilirsiniz. Diş hekiminiz size hassas dişler için tasarlanmış bir diş macunu önerebilir. Isırma esnasında ağrı veya hassasiyet hissederseniz, kron dişinizin oldukça yükseğinde olduğu anlamına gelir. Bu durumda diş hekiminizi arayın, sorunu kolayca çözecektir.
• Çatlayan kron. Porselenden yapılan kronlar bazen çatlayabilmektedir. Eğer çatlak küçük ise, ağızda kalan kronun çatlağını onarmak için kompozit bir reçine kullanılabilir. Çatlağın büyük olması durumundaysa kronun değiştirilmesi gerekir.
• Gevşek kron. Çimento bazen kronunun altında yıpranabilir. Bu durum kronun yalnızca gevşemesine değil, aynı zamanda dişin çürümesine neden olan bakterilerin de içeri sızmasına neden olur. Kronun gevşediğini hissettiğinizde, diş hekiminize başvurun.
• Kronun düşmesi. Kron bazen düşebilir. Genellikle bu durum kronun tam olarak yerine oturtulmamasından veya çimento eksikliğinden kaynaklanır. Bu durumda, kronu ve dişin ön kısmını temizleyin. Kronu, bu amaçla dükkanlarda satılan bir diş yapıştırıcısı ya da diş çimentosu yardımıyla geçici olarak yerine koyabilirsiniz. Hemen diş hekiminize başvurun. Doktorunuz, değerlendirme gününe kadar diş ve kronunuzun bakımı konusunda size özel talimatlar verecektir. Diş hekiminiz kronu yeniden yerine yerleştirebilir; kron yerine yerleştirilemezse yeni bir kronun yapılması gerekecektir.
• Alerjik reaksiyon. Kron yapımında kullanılan metaller genellikle metal karışımı olduğundan, kron kullanılan metal veya porselenlere karşı alerjik bir reaksiyon oluşabilir, ancak bu son derece nadirdir.
• Diş eti çizgisindeki diş kronu üzerine oluşan koyu çizgi. Kronun takıldığı diş eti üzerinde oluşan bu koyu çizgi özellikle porselen karışımlı metal bir kron yaptırdıysanız normaldir. Bu koyu renkli çizgi kronun metalini gösterir.

 

Onlay ve 3/4 Kronları

Onlay ve 3/4 kronları, diş kron tekniğindeki varyasyonlardır. Bu kronlar ve daha önce tartışılan kronlar arasındaki fark, diş altında bulunan kapsam alanlarıdır. "Geleneksel" diş kronları tüm dişi kapsar; onlay ve 3/4 kronları dişin altında daha az bir alanı kapsar.

Ömrü

Diş kronlarının ortalama ömrü 5 ile 15 yıl arasında değişir. Bir kronun ömrü "aşınma ve yıpranma" miktarına bağlı olmakla birlikte, oral hijyeninize ve kişisel ağız alışkanlıklarınıza göre (diş gıcırdatma veya kenetlenmesi, buz çiğneme, tırnak yeme ve nesneleri dişlerinizle açma gibi alışkanlıklardan kaçınmalısınız) bu süre daha da uzatılabilir.

 

 

Diş Kronları Özel Bir Bakım Gerektirir Mi?

 

 

Diş kronları herhangi özel bir bakım gerektirir ama bu, diş kronuyla kaplanan bir dişin alt yüzeyinin çürümeyeceği veya diş eti hastalıklarından korunacağı anlamına gelmez. Bu nedenle, dişlerinizi, özellikle de diş kronunun diş etini etkilediği bölgeyi, günde iki kez fırçalamaya ve günde bir kez diş ipiyle temizlemeye dikkat edin.